Yaralamalı trafik kazalarında haklar

   Yaralamalı Trafik Kazaları

Yaralamalı trafik kazalarında, trafik kazası neticesinde kazadan etkilenen kişi,

1-SGK lı olup olmadığı bakılmaksızın hastanelerde ücretsiz bakılacaktır. (Üniversite hastaneleri, diğer bütün resmî ve özel sağlık kuruluşlarında .)

Kaza dolayısı ile yapılan tedaviye ilişkin faturalı giderleri ve diğer giderler,

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu 98. maddesi "Trafik kazaları sebebiyle üniversitelere bağlı hastaneler ve diğer bütün resmî ve özel sağlık kurum ve kuruluşlarının sundukları sağlık hizmet bedelleri, kazazedenin sosyal güvencesi olup olmadığına bakılmaksızın genel sağlık sigortalısı sayılanlar için belirlenen sağlık hizmeti geri ödeme usul ve esasları çerçevesinde Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanır.." hükmü gereği tüm fatura tutarı değil sadece SUT (Sağlık uygulama tebliği) kapsamında olan gider karşılanmaktadır. 

Farkı (Kusurlu sürücü, ruhsat sahibi ve trafik sigortası sorumluluğu devam etmektedir.)

Sigorta şirketlerinin ve trafik sigortası olmadığı durumlarda güvence Hesabı’nın sağlık hizmet bedellerinden sorumluluğu, SGK nın SUT kapsamında yapacağı ödemeler yönünden kapsama alınmıştır. Sgk Kapsamında olmayan veya sut ödemesi dışında kalan sağlık giderleri veya bakiyeler, bakıcı giderleri ve geçici iş göremezlik ve buna bağlı giderler trafik sigortacısının sorumluluğunda devam etmektedir. Sigortacının Genel Şartlarda yer alan kısımlara dayanarak ödeme yapmaktan kaçınmaları kanuna aykırıdır.

17. HD. 10.02.2015 T. 2013/15416 E., 2015/2380 K

 “Yasa lafzından da açıkça anlaşılacağı üzere sigorta şirketlerinin yükümlüğü sadece “trafik kazaları nedeniyle üniversitelere bağlı hastaneler ve diğer resmi ve özel sağlık kuruluşlarının  sundukları sağlık hizmet bedelleri” yönünden sona erecek olup bu kurumlar  tarafından karşılanmayan ulaşım, yemek, refakatçi ücreti gibi sair tedavi giderleri,  bakıcı giderleri ve geçici iş göremezlik zararları halen tedavi giderleri teminatından  ödenmek üzere davalı sigorta şirketinin sorumluluğundadır.”

Kaza dolayısı ile yapılan tedaviye ilişkin faturasız giderleri sigorta ,kusurlu sürücü ve ruhsat sahibi sorumluluğu devam etmektedir.

2- Tedavi süresi içinde çalışamadığı süreyi (geçici iş görmezlik) trafik sigortasından isteyebilir,

Kaza dolayısı ile hastanede veya evinde yattığı, tedavi gördüğü süreç içerisinde çalışamadığı için mahrum kaldığı gelirlerin tazmini trafik sigortasından istenir. (Geçici İşgörmezlik)

Kişi kazancının bordroda yer alan rakamdan fazla olduğunu söylüyor ise bunu ispatlamalıdır.

17 HD.2019/2286 E., 2019/6341 K.

Çalışmayanlar yönünden asgari ücret baz alınır.17 HD.2019/2286 E., 2019/6341 K. 17.hd 2013/17213 E., 2015/3818 K.

Ev hanımları yönünden asgari ücret baz alınır.Agi değerlendirilmez.  17.HD 2016/14353 E., 2019/9213 K.  17.HD 2016/9634 E., 2019/4040 K.

18 yaşında  küçük çocuklar(kalıcı sakatlık oranı var ise ) kaza tarihinden çalışmaya başlayacağı dönem içinde asgari ücretten tazminat almalıdırlar.17 HD 2014/1724 E., 2015/13653 K

17 HD 2013/11386 E.,2015/4873 K.  17 HD 2016/2455 E.,2019/1005 K.

18 yaşında  küçük çocuklar(kalıcı sakatlık oranı yok ise) bir işi ve kazancı olmadığından tedavi süresi içinde geçici iş görmezlik alamaz.

16 yaş ve sonrası çıraklık yapıyor ise geçici işgörmezlik alabilir.

Çalışanlar için iş -trafik kazası kapsamında SGK geçici iş görmezlik ödenmeği ödemiş ise üzerinde kalan kısmı talep edilebilir.

3- Tedavi süresi içinde bakıcıya ihtiyaç duyarsa bunu trafik sigortasından isteyebilir,

Kaza dolayısı ile hastanede veya evinde yattığı, tedavi gördüğü süreç içerisinde bakıcı tazminini isteyebilir.

Refakatçının tedavi gören kişinin eşi,oğlu,kızı,annesi veya babası olabilir. Bu kişiler zorunlu olarak hastanede kalacaklarından günlük işlerinden uzaklaşacaktır.

Bu nedenle refakatçı için yapılan masraflar iyileşme giderleri içinde işleten,sürücü ve trafik sigortası kapsamındadır.

 (Geçici veya kalıcı bakıcı giderleri brüt asgari ücret üzerinden - Tedavi (sağlık) giderleri teminatından 4 HD.2021/15255 E.,2022/7709 K., 17. HD   2016/8454 E.  ,  2018/11742 K.  

4 HD.2021/3371 E.,2021/3313 K. )

4- Hasta ve yakınları ulaşım, yemek ve otel masrafları trafik sigortasından isteyebilir,

Hasta ve yakınları hastaneye gitmesi, doktora muayene olması, kendisi ve yakınlarının yurt içi veya dışı sağlık için ulaşım giderleri,

otel, lokanta ve ulaşım giderleri iyileşme gideri kapsamındadır. 17.HD 2011/10778 E.,2021/10778 K. , 17.HD 2017/1336 E., 2019/11375

5- Hastaneden taburcu olduktan sonra yapılan giderleri trafik sigortasından isteyebilir,

Bir süre daha bakıcı ihtiyacı var ise, işe gidip gelirken toplu taşım veya aracını kullanamıyor ise ulaşım giderleri.

4.HD 2021/23327 E,2022/10884 K ,4.HD 2013/18710 E,2015/4741 K. , 17.HD 2014/15291E., 2014 /15197 K.

6- İleride yapılacak giderleri trafik sigortasından isteyebilir,

Ömür boyu kullanılacak ilaçlar,protez veya ilerde yapılacak ameliyatlar ,iyileşme gideri kapsamındadır.

Trafik kazası başka haftalığı tetiklemiş ve bununla illiyet bağı kurulmuş ise bu zarar da iyileşme zararıdır.

4.HD 1979/2840E.,1980/2233 K , HGK 1995/122E., 1995/430K , 17.HD 2013/11614 E., 2014/14988 K. , 4.HD 2017/479 E., 2019/5762 K.

Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre; iş gücü kaybının tespiti Adli Tıp Kurumu ya da Üniversitelerin Adli Tıp Anabilim Dalı Bölümlerinden temin olunacak raporla belirlenmelidir.

^{(Yargıtay 17.Hukuk Dairesi’nin 2014/6463-2014/5996 sayılı ve 17/04/2014 tarihli kararı, Yargıtay 17.Hukuk Dairesinin 2014/24897-2016/2133 sayılı ve 23/02/2016 tarihli, Yargıtay 17.Hukuk Dairesinin 2015/16115-2015/13343 sayılı ve 03/12/2015 tarihli kararı).}

7-Kaza nedeniyle yaşadığı elem ve ıstırap için yine manevi tazminat talep edebilecektir.(Kusurlu sürücü, ruhsat sahibiden varsa kusurlunun kaskosu manevi tazminat teminatından).

    Tazminat hukuku, ve özellikle ölüm nedeniyle maddi ve manevi tazminat talepleri ayrıntılı bir hesaplama ve özel bir uzmanlık gerektiren bir alandır. Bazı sigorta şirketlerinin uygulamada mağdurlara ödeme yapmayı geciktirdiği , uzlaşma adı altında gerçekte hak edilen tazminat tutarın çok daha altında tutarlar ödedikleri, temini çok zor belgeler talep ederek mağdur yakınlarını bir kez daha mağdur ettiği bilinmektedir. 

Ölümlü kazalarda hayatını kaybeden kişinin mirasçıları/destek olduğu şahıslar uğradıkları zararın telafisi kapsamında, kusurlu taraftan kusuru ile orantılı olmak şartıyla tazminat talep edebilmektedir. Maddi tazminatın yanı sıra duydukları acı, elem ve üzüntü münasebetiyle manevi tazminat talebinde de bulunabilmektedirler.

Ölüm ile sonuçlanan trafik kazalarında, kusurlu taraftan talep edilebilecek maddi tazminat kapsamındaki kalemler şöyledir:

• Ölenin desteğinden yoksun kalma tazminatı
• Ölüm anına dek yapılan hastane ve tedavi masrafları
• Ölüm anına dek oluşan gelir kaybı
• Cenaze ve defin masrafları
• Bunlara ek olarak, aracın uğradığı hasar bedeli

-Trafik Kazaları ve Tazminat Davaları

        Destekten Yoksun Kalma Tazminatı 

Trafik kazası neticesinde hayatını kaybeden kişinin yaşamı süresince destek olduğu ve vefat sonrasında bu destekten yoksun kalan kişiler için doğan maddi tazminata destekten yoksun kalma tazminatı denir. Destekten yoksun kalma tazminatını talep edebilecek kişiler;

• Ölenin ailesi , (Ölenin Eşi, Anne, baba, çocuk ve kardeşler)
• Ölen ile aralarında akrabalık bağı olmasa da, ölenden sağlığında destek aldığını ispat etmek suretiyle 3. kişiler de destekten yoksun kalma tazminatı talep edebilirler.

         Vefat Eden Çocuk İse Destekten Yoksun Kalma Tazminatı

Vefat edenin anne ve babası, çocuğun ileriki yaşlarında kendilerine destek olacağı nedeniyle destekten yoksun kalma tazminatı talep edebiliriler. Bu tazminat hesaplanırken, vefat eden çocuğun yaşı ile ileride destek olabileceği kişilerin yaşı ve diğer etkenler değerlendirilerek karar verilir.

4.Hd 2021/11436  E , 2022/5226  K,  17.03.2022 KT.

^{"...Türk Medeni Kanunu'nun 185. madde hükmü gereğince, anne-baba birlikte çocukların bakımından sorumludur, aynı Kanun'un 327. maddesinde ise “Çocuğun bakımı, eğitimi ve korunması için gerekli giderler ana ve baba tarafından karşılanır” denilmektedir. Her baba ve annenin çocuğunu belli bir yaşa kadar büyütmek, yetiştirmek ödevi olup çocuğun ölümü nedeni ile artık yapılması gerekmeyecek yetiştirme giderlerinin belirlenecek destekten yoksun kalma tazminatından düşülmesi (anne ve babadan birinin ya da her ikisinin çalışıp çalışmadığına ve hayatta olup olmadığına ilişkin ayrıksı durumlar da göz önüne alınarak) gerekmektedir.
Dairenin genel ilkelerine göre kural olarak; anne ve baba çalışıyorsa anne ve babadan ayrı ayrı %5'er, anne çalışmıyorsa, sadece babadan %5 oranında yetiştirme gideri düşülmesi gerekmektedir."}

         Vefat Eden Kişinin Hastane Ve Tedavi Giderleri

Trafik kazası neticesinde hayatını kaybeden şahıs, vefatından önce tedavi görmüş veya ölenin yakınları tarafından tedaviye ilişkin başkaca masraflar yapılmışsa, yapılmış olan bu masraflar da maddi tazminat kapsamında, davalı taraftan istenebilir.

         Ölümlü Trafik Kazası Manevi Tazminat

Ölümlü trafik kazası neticesinde vefat edenin , yakınlarının , ölüm nedeniyle yaşadığı üzüntü ve ıstırabın bir parça da olsa tatmin edilebilmesi amacıyla kanun koyucu tarafından öngörülmüş bir tazminat türüdür. Ölümlü trafik kazası nedeniyle talep edilen manevi tazminata ilişkin takdiri yasa koyucu münhasıran hakime vermiştir.

       4.Hd 2022/4226 E , 2022/12736 K, 20.10.2022 KT.

^{"...Dava, trafik kazası sonucu oluşan bedensel zarar nedeniyle maddi tazminat istemine ilişkindir.
Davacı taraf, kazadaki yaralanmadan kaynaklanan geçici işgöremezlik ve geçici bakıcı gideri zararının da giderilmesini talep etmiş; İtiraz Hakem Heyeti tarafından, Zorunlu Mali Sorumluluk Sigorta Genel Şartları gereği bu zararın sigorta teminatının dışında olduğu kabul edilerek bu talebin reddine karar verilmiştir.
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 54. maddesinde, bedensel zarar kapsamına giren zarar türleri örnekseme yoluyla sayılmış olup, Dairemiz uygulamaları gereği geçici işgöremezlik, bakıcı gideri ve SGK sorumluluğunda olmayan (belgesiz) tedavi giderleri de anılan kanun hükmü kapsamında tazmini gereken zararlardandır.
Diğer yandan, davalı tarafın savunması haklı kabul edilerek, 01/06/2015 tarihinde yürürlüğe giren Zorunlu Mali Sorumluluk Sigorta Genel Şartları'nın A.5-b maddesi gereği, zarar görenin tedavisinin devam ettiği döneme ilişkin geçici bakıcı gideri zararının sağlık giderleri içinde yer aldığı ve zorunlu mali sorumluluk sigorta teminatı kapsamında olmadığı kabul edilmişse de, 6111 sayılı Kanun'un 59. maddesi ile değişik Karayolları Trafik Kanunu'nun 98. maddesinde Sosyal Güvenlik Kurumu'nca karşılanacak sağlık hizmeti bedellerinin neler olduğu açıklanıp sınırlandırılmıştır. KTK'nın 98. maddesi gereği SGK Başkanlığı'nın sorumlu olduğu sağlık giderleri, trafik kazaları nedeniyle üniversitelere bağlı hastaneler ve diğer resmi ve özel sağlık kuruluşlarında yapılan tıbbi tedaviye ilişkin sağlık hizmet bedellerinden ibarettir. SGK'nın hangi sağlık giderlerinden sorumlu olduğu kanunla belirlenmiş olup, normlar hiyerarşisinde daha altta olan genel şartlar ile kanun kapsamının değiştirilip genişletilemeyeceği aşikardır."}

Kaza tarihi itibariyle uygulanması gereken mevzuat Yargıtay kararları ile belirlenmiştir.

Çalışma Gücü Kaybının Olduğu İddiası Ve Hangi Raporun Dikkate Alınacağı ;

4.HD.08/11/2021 ,2021/4687 E , 2021/8354 K

"3- Haksız fiil sonucu çalışma gücü kaybının olduğu iddiası ve buna yönelik bir talebin bulunması halinde, zararın kapsamının belirlenmesi açısından maluliyetin varlığı ve oranının belirlenmesi gerekmektedir.

Söz konusu belirlemenin ise Adli Tıp Kurumu veya Üniversite Hastanelerinin Adli Tıp Anabilim Dalı bölümleri gibi kuruluşların çalışma gücü kaybı olduğu iddia edilen kişide bulunan şikayetler dikkate alınarak oluşturulacak uzman doktor heyetinden, haksız fiilin gerçekleştiği tarihte yürürlükte olan mevzuat hükümleri dikkate alınarak yapılması gerekmektedir.

Maluliyete ilişkin alınacak raporlar

11/10/2008 tarihinden önce Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri Tüzüğü,

11/10/2008 tarihi ile 01/09/2013 tarihleri arasında Çalışma Gücü Ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği,

01/09/2013 tarihi ile 01/06/2015 tarihleri arasında sonrada Maluliyet Tespiti İşlemleri Yönetmeliği, 01/06/2015 tarihi ile 20/02/2019 tarihleri arasında Özürlülük Ölçütü Sınıflandırması Ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik hükümlerine,

20/02/2019 tarihinden sonrada Erişkinler için Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olarak düzenlenmesi gerekir.    ... ”

Çalışma Gücü Kaybının Nasıl hesaplanacağı;

4.HD.08/11/2021 ,2021/4510 E , 2021/8349 K

“... Gerçek zarar hesabı özü itibariyle varsayımlara dayalı bir hesap olup, gerçeğe en yakın verilerin kullanılması esastır. Bu durumda ülkemize özgü ve güncel verilen içeren TRH2010 tablosunun bakiye ömrün belirlenmesinde esas alınması gerekecektir.

İşçinin 60 yaşına kadar aktif dönemde günlük net geliri üzerinden, 60 yaşından sonra bakiye ömrü kadar pasif dönemde asgari ücret üzerinden, her yıl için ayrı ayrı hesaplama yapılacağı Yargıtay'ın yerleşmiş görüşlerindendir. İşçinin günlük net geliri tespit edilerek bilinen dönemdeki kazancı mevcut veriler nazara alınarak iskontolama ve artırma işlemi yapılmadan hesaplanmakta, bilinmeyen dönemdeki kazancı ise; önceki uygulamalarda yıllık olarak %10 arttırılıp %10 iskontoya tabi tutulmakta idi.

Tazminatların peşin olarak hesaplanması, buna karşılık gelirin taksit taksit elde edilmesi, bu nedenle peşin belirlenen tazminatın her taksitte ödenen kısmın bakiyesinden faiz geliri elde edileceğinden sermayeye ekleneceği nazara alınarak , tazminata esas gelire artırım ve iskonto uygulanmaktadır. Peşin sermayeden elde edilecek yarar reel faiz kadardır. Buna göre önceki uygulamalardaki gibi %10 artırım ve iskonto oranı yerine, enflasyon dışlanarak, değişen ekonomik koşullar ve reel faiz oranları nazara alınıp, Sosyal Güvenlik kurumu ilk peşin sermaye değer hesaplamalarına paralel olarak %5 oranının uygulanması hakkaniyete uygun olacaktır.”

Erişkenler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmeliğin ekinde yer alan;
“Kas İskelet Sistemi” başlık altında yer alan bağlı “engelin kalıcı ve stabil olması ve son 12 ayda değişiklik olmaması gerektiği”
belirtilmiştir.
Sürekli özür tespiti için en az 12 aylık sürenin geçmiş olması gerekmektedir.
Aksi halde  5684 sayılı Kanunun 30 maddesi ile KTK’nun 97’nci maddesi gereğince gerekli başvuru şartının gerçekleşmediği sonucuna ulaşılır.

Mal ve can sigortalarında zaman aşımı;

6102 sayılı TTK’nın 1420 ve 1482’nci maddeleri ile 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 109’uncu maddesi ve 5237 sayılı Kanun hükümleri birlikte dikkate alındığında sigorta tazminatını talep etme hakkı, rizikonun gerçekleştiği tarihten itibaren,

1. Mal sigortaları ile can sigortalarında 6 yıl,

2. Sorumluluk sigortalarında riskin gerçekleşmesi sonucu bir veya daha fazla kişinin yaşamını yitirdiği durumlarda 15 yıl,

3. Sorumluluk sigortalarında diğer 10 yıl geçmekle zaman aşımına uğramaktadır.