SİGORTA ŞİRKETİNİN; GENİŞLETİLMİŞ FULL KASKO SİGORTA POLİÇESİ içinde;
Aşağıda belirtilen teminat dışı bırakılan ve ödemenin belli yüzdesi yapılacağı yazılan klozdaki özel şart geçerli midir ?
Geçerli değilse bundan idare sorumlu tutulabilir mi ? (Seddk ve üyeleri)
Poliçe teminatları içinde aşağıdaki bilgi bulunmaktadır;
“MOTORLU ARACA BAĞLI HUKUKSAL KORUMA 10,000.00 TL SÜRÜCÜ HUKUKSAL KORUMA 10,000.00 TL “ bulunmaktadır.
Sürücü ve Motorlu Araca Bağlı Hukuksal Koruma Klozu açıklamasında;
"Hukuksal Koruma Sigortası Genel Şartlarında belirtilen sigorta konusu gider ve edimler poliçede belirtilen limit üzerinden; vekalet ücreti için %30 u dava ve icra masrafları için %70 i oranında karşılanır.
Vekalet ücreti ödemelerinde, resmi asgari ücret tarifesi esas alınacaktır. Aşağıda yazılı maddelere ilişkin ücret ve masraflar teminat haricidir.
*Kara Araçları Kasko Sigortası Genel Şartları dışında kalan haller
*Kazanç kaybı ve değer kaybı gibi dolaylı zararlar
*Kusur tespiti değişikliğine ilişkin taleplerden kaynaklanan uyuşmazlıklar"
Vekalet ücretinin %70 i ile dava ve icra masrafları için %30’unun karşılanması ile dolaylı zarar kazanç kaybı ve dolaylı zarar olmadığı bilinen değer kaybı gibi ı zararlar ile kusur tespiti değişikliğine ilişkin taleplerden kaynaklanan uyuşmazlıklar teminat dışı bırakılmıştır.
Bu özel şartlar geçerli midir ?
*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-*-
Hukuk hiyearşisinin en üstünden en alta kadar olayı anlatmak istiyorum.
Türkiyeye Cumhuriyeti Anayasa (m.48) göre,
"Herkes, dilediği alanda çalışma ve sözleşme hürriyetlerine sahiptir. Özel teşebbüsler kurmak serbesttir. Devlet, özel teşebbüslerin milli ekonominin gereklerine ve sosyal amaçlara uygun yürümesini, güvenlik ve kararlılık içinde çalışmasını sağlayacak tedbirleri alır ".
Yine Anayasa (m.13) de,
MADDE 13.- Temel hak ve hürriyetler, özlerine dokunulmaksızın yalnızca Anayasanın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla sınırlanabilir. Bu sınırlamalar, Anayasanın sözüne ve ruhuna, demokratik toplum düzeninin ve lâik Cumhuriyetin gereklerine ve ölçülülük ilkesine aykırı olamaz.”
Borçlar Kanunu (m.26) da,
"Sözleşme özgürlüğü" başlığı altında, "Taraflar bir sözleşmenin içeriğini kanunda öngörülen sınırlar içinde özgürce belirleyebilirler" hükmünü getirmiştir.
Borçlar Kanunu'na (m.27) de,
"Kanunun emredici hükümlerine, kamu düzenine, kişilik haklarına aykırı veya konusu imkansız olan sözleşmeler kesin olarak hükümsüzdür". Sigorta ilişkisinin özelliği gereği kanunumuz, sigorta hukukunda sözleşme serbesti ilkesinin uygulama alanlarını daraltmıştır.
Sigorta şirketlerinin sigorta sözleşmesinin içeriğini belirlerken taraflar sözleşmenin içeriğinde serbest bırakılmamıştır.
Buna göre sigorta sözleşmelerinin kanunda emredici hükümlerle belirtilen durumlara aykırı olmaması gereklidir. Ayrıca sigorta ilişkisinde geçerli olan sigorta genel şartlarının seddk onayı ile hüküm ifade edeceği öngörülmek suretiyle de sözleşme serbesti sınırlandırılmıştır .
5684 Sigortacılık kanunu madde 11/1 de
“MADDE 11- (1) Sigorta sözleşmelerinin ana muhtevası, müsteşarlıkça onaylanan ve sigorta şirketlerince aynı şekilde uygulanacak olan genel şartlara uygun olarak düzenlenir. Ancak, sigorta sözleşmelerinde işin özelliğine uygun olarak özel şartlar tesis edilebilir. Bu hususlar, sigorta sözleşmesi üzerinde ve özel şartlar başlığı altında herhangi bir yanılgıya neden olmayacak şekilde açık olarak belirtilir.
“ Aşağıda da görüleceği üzere poliçeye ilave edilecek özel şartların ,genel şartlara aykırı olmaması gerekir.
Hukuksal koruma sigortası genel şartlarında(HKSGŞ) bu hususu
C.9- Özel Şartlar Bu genel şartlara sigortalı aleyhine olmamak üzere özel şartlar konulabilir.” maddesi ile açıklanmış olup konumuzu ilgilendiren diğer maddeler aşağıda bulunmaktadır.
“A.4- Teminat Kapsamına Giren Giderler Bu genel şartlarla öngörülen hallerden doğmak kaydıyla aşağıdaki giderler sigorta kapsamı içindedir: “ 1-Yargılama, icra, uyuşmazlığın dava yolu ile çözümünde harcanacak olan tutarı geçmemek üzere tahkim nedeniyle doğabilecek giderler, temyiz, karar düzeltme giderleri ve avukatlık asgari ücret tarifesinden daha az olmamak kaydıyla poliçede belirlenen avukatlık ile danışmanlık asgari ücret tarifesinden daha az olmamak kaydıyla poliçede belirlenen danışmanlık ve hakem ücretleri ile teminatla salıvermede poliçede üst sınırı belirlenen teminat akçesi.
...
3- Sigortalı ve birlikte sigortalanmış kişiler için, her olayda poliçede belirtilen üst sınır geçerlidir. zaman ve neden bakımından birbirine bağlı birden çok rizikoya dayanan edimler için de aynı üst sınır uygulanır. “
A.9- Muafiyetler Tespit olunan bir miktara veya sigorta bedelinin belli bir yüzdesine kadar olan miktarların sigortacı tarafından tazmin edilmeyeceği kararlaştırılabilir. Bu şekilde belirlenen muafiyet oranları veya tutarları poliçede belirtilir.
...
demektedir. Hukuksal_Koruma_Sigortası_Genel_Sartları.pdf (Erişim tarihi 06/06/2024 )
Konu kasko poliçesi incelendiğinde genel şartlara uygun olmayan sigortalı aleyhine özel şart konulduğu görülmektedir.
Kasko sigortasında sigortacı gerek motorlu araca bağlı hukuksal koruma ve gerekse sürücü hukuksal koruması bakımından belirlenen 10.000 TL üst sınırı masraf ve ücret kalemleri bakımından belirli oranlarda ödemeyi taahhüt etmektedir.
Bu kloz, HKSGS' na aykırı olup kesin hükümsüzdür.
Çünkü giderlerin karşılanmasında sigortalı ve birlikte sigortalanmış kişiler için, her olayda poliçede belirtilen üst sınır geçerlidir (HKSGŞ m. A.4,3). Sigortacının tazminatı poliçede belirlenen üst sınır dahilinde ödemek söyle dursun, her bir masraf ve ücret kalemini üst sınırın belirli bir oranına karşılık gelecek şekilde ödemeyi taahhüt etmesi HKSGŞ'ında düzenlenmemiş, sigortalı aleyhine özel şart olduğundan kesin hükümsüzdür (HKSGŞ m.C.9).
Ancak ; Hukuki koruma sigortasında belirli bir tutara ya da sigorta bedelinin belirli bir oranına karşılık gelecek şekilde zararın bir kısmının sigortacı tarafından tazmin edilmeyeceği, sigortalı üzerinde kalacağı kararlaştırılabilir. Bu şekilde belirlenen muafiyet oranlan veya tutarları poliçede belirtilir (HKSGŞ m. A.9).
2-)Genel şartların
“2.1- Motorlu Araca Bağlı Hukuksal Koruma Sigortacı, poliçede belirtilen motorlu araçların maliki, işleteni, kiracısı ve sair zilyedi durumundaki sigortalıya koruma sağlar.
2.1.1- Aşağıdaki uyuşmazlıklar için sigorta koruması vardır:
1- Yasal ve cezai sorumluluk kuralları çerçevesinde poliçede gösterilen motorlu araçla bağlantılı olarak, borçlar hukukuna tabi sözleşmeler haricinde doğabilecek uyuşmazlıklar “
Hukuki uyuşmazlığa konu motorlu araç ile bağlantılı olmak ve “borçlar hukukuna tabi sözleşmeler haricinde doğabilecek uyuşmazlıklar “ hakkında koruma sağlamaktadır.
Bu genel şartlarda borçlar hukuku tabi sözleşme dışı uyuşmazlığı denildiğinden trafik ve imss teminatında olmayan ;
kazanç kaybı davalarında, kusur tespiti uyuşmazlıklarında , dolaylı zarar olmayan değer kaybı gibi davalarda ;
gerek sigortalının lehine gerek sigortalının aleyhine açılmış tüm dava masrafları karşılanması gerekli olup kasko poliçesinde yer alan aşağıdaki maddeler genel şartlara aykırı özel şart olduğundan kesin hükümsüzdür.
Hukuka aykırılık ve kesin hükümsüzlük karşısında sigortacı TTK 1423/2. maddesine de sığınamayacaktır.
SİGORTA ŞİRKETİNİN; GENİŞLETİLMİŞ FULL KASKO SİGORTA POLİÇESİ içinde; yer alan;
*Kara Araçları Kasko Sigortası Genel Şartları dışında kalan haller
*Kazanç kaybı ve değer kaybı gibi dolaylı zararlar *Kusur tespiti değişikliğine ilişkin taleplerden kaynaklanan uyuşmazlıklar" muaf tutulması kesin hükümsüz özel şartlardır.
Poliçede hukuksal koruma vardır veya yoktur.
Sorun sigortacının “var ama ile başlayan “ poliçesidir.
Bu poliçeyi denetlemeyen seddk da idari anlamda sorumludur.
Yukarıdaki sorun tahkime gelir ise mayın tarlası içinde ret edileceği kuvvetle muhtemeldir. Bağımsız yargıda işe çok iyi anlatılmalıdır.
