Sigorta eksperi ;sigortacılığın vazgeçilmez aktörlerinden , hasar sonrası bilgisi ve olaya hakim oluşu ile sigortalı veya mağdur ile irtibata geçen yarasına merhem olacak hasarını tespit edecek olan kişidir.
5684 Sayılı Sigortacılık kanunu sigorta eksperini şöyle tanımlar; “Sigorta konusu risklerin gerçekleşmesi sonucunda ortaya çıkan kayıp ve hasarların miktarını, nedenlerini ve niteliklerini belirleyen ve mutabakatlı kıymet tespiti, ön ekspertiz ve hasar gözetimi gibi işleri mutat meslek olarak yapan tarafsız ve bağımsız kişi”
Sigorta eksperleri yönetmeliği madde 22/1 ve 2 de ise ;
“ (1) Eksperler, incelemelerini her halükarda, tarafsızlık ilkesini gözeterek yapar ve taraf tutma kuşkusuna bile yer bırakmadan raporlarını hazırlar.
(2) Eksperlerin, ekspertizi yapılacak değerlerin ve bunlara ilişkin diğer sigorta ettirilebilir menfaatlerin kendilerine ait olması, taraflardan biri ile ilgili bir şeyin satılması, hibe edilmesi, kiraya verilmesi, kiralanması, kullanım hakkı, eksperlik ücreti hariç olmak üzere borç alacak ilişkisi gibi haller tarafsızlığı şüpheye düşürecek önemli hallerden sayılır. Bu durumda, tarafların yeniden eksper tayin etmesi mümkündür.”
Buraya kadar her şey güzel ama “eksperlik ücreti hariç olmak üzere borç alacak ilişkisi gibi haller tarafsızlığı şüpheye düşürecek önemli hallerden sayılır. “ bu cümle kuşkulu.
Bir sigorta hakemi bu konuyu kararında şöyle anlatıyor.
Hakem karar dergisi Ocak- 2010 da 23.02.2010 Tarih ve K-2010/23 ;
“ Sigortacılık Kanunu‟nun 22‟nci. maddesinin on dokuzuncu fıkrasına göre, sigorta eksperi, sigortacı veya sigorta ettiren ya da sigorta sözleşmesinden menfaat sağlayan kişiler tarafından serbestçe tayin edilebilir. Ancak, tatbikatta çoğu zaman sigorta eksperleri sigorta şirketlerince seçildiği ve ne yazık ki ücretlerini de bir merkezî otorite yerine Kanun gereğince kendisini atayan sigorta şirketlerinden aldıkları için, onların bazen kendisini atayan sigorta şirketinin memuru gibi görevlerini ifa ettikleri malûmdur (Sig. K. 22, XX; XVIII). ...”
Oysa "Sigorta eksperleri meslek kuralları" içinde yer alan temel ilkeler Tarafsızlık, Güven, Mesleki Ehliyet ve Sır saklamadır.
Uygulamada hasarın sigorta şirketine ihbarından sonra, sigorta şirketi sigorta eksperini atar.
Hem de dilediği eksperi atar. Yani sürekli çalıştığı eksperi.
İşte sorun da tam burada başlar borç alacak ilişkisi içinde sigortacının ekspere gönderdiği iş “işi kesmesi” endişesi karşısında cüzdan ile vicdan arasına sıkışabilir.
Sigorta eksperine verilecek iş tarafsızlığı şüpheye düşürecek her türlü uygulamadan , iş endişesinden uzak olmalıdır.
20 Ekim’de Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi tarafından düzenlenen III. Sigorta ve Şirketler Hukuku Sempozyumu tebliğ sunumunda Prof. Dr. Sayın Rauf Karasu “ Sigorta Uyuşmazlıklarında Tarafların Dürüstlük ilkesine Aykırı Davranışları ve Sonuçları” konulu tebliğ sunumunda örtülüde olsa bu konuya girmiş oldu.
Sigortacılık ve özel emeklilik düzenleme ve denetleme kurumu nun (SEDDK) "Değer Kaybı Taleplerinde Ekspertiz İşlemlerine İlişkin Genelge” 'nin 4. maddesi gereği “Hak sahipleri ve sigorta şirketleri trafik kazası sonrasında değer kaybı taleplerine ilişkin eksper atama işlemlerini ve itirazlarını Sigorta bilgi merkezi (SBM) bünyesinde oluşturulan Eksper Atama ve Takip Sistemi (EKSİST) üzerinden gerçekleştirmek zorundadır .”
Bununla beraber aynı genelgenin madde 9./4 de
“Bu Genelge kapsamında EKSİST üzerinden rapor tanzim eden tüm sigorta eksperleri, ekli rapor şablonunu kullanmakla yükümlüdür.”
Değer kaybı için ekli rapor şablonu Anayasa mahkemesi tarafından iptal edilmiş olup bu formül şablonu yargıtay 17. ve sonrasında 4. Hukuk dairesince kabul görmemektedir. Yargıtay değer kaybını aracın kaza öncesi değeri ile kaza sonrası değeri arasındaki farkı baz almakta hesap kriterlerini belirtmektedir. Bu nedenle şablon hesaplaması doğru değildir.
Bu genelgeye göre sıralı atanma olmaz ve ekli şablona göre rapor hazırlanmaz ise değer kaybını ödeyecek olan sigorta şirketi eksperin ücretini de ödemeyeceğini belirtilmektedir.
Hiçbir eksper ,dernek ve meslek teşekkülü bunu gündeme getirerek itiraz etmemiştir.
"İlgili mevzuata aykırı olarak düzenlenen Değer Kaybı Raporları " konusu toplantılarına malzeme olmuştur.
Tüm eksperler sisteme dahil edilerek sigorta şirketlerine fatura düzenler hale gelmiştir.
Nasreddin Hoca’nın meşhur fıkrası akıllara geliyor.” Parayı Veren Düdüğü Çalar”*
Araçların hasar ekpertiz sürecinde benzer uygulama var.
Hasar gören araçlar için parça tedariği rekabet kurumunca sadece kasko sigortacılığı için tanınan 2 yıllık izin 2008 de iptal edilip uzatılmamış olsa da , eksperin görev tanımında parça tedariği ,parçacılara sipariş geçme olmasa da bu kasko ve trafik sigortasında devam ede gelmiş durumda.
Sorumluluk sigortalarında yargıtayın kökleşmiş içtihatlarında gerçek hasarın iskontosuz kdv dahil olduğu belirtilmekte fakat raporlarda bolca tedarik ve iskonto görülmektedir. Çünkü eksperi atayan sigortacı böyle istemektedir.
Parça yanlış geldiğinde ; bitmeyen telefon trafiği, rapor kapama süresinin uzaması, araçların onarım süresinin artması sonrası sigorta işlevinin çıkmaza girmesi ile sonuçlanmaktadır.
Sigorta eksperinin konuya ve poliçeye daha hakim, uzmanlık çerçevesinde daha etkin ve bilgi birikimine sahip olması düşünülüyor.
Sigorta şirketleri mahkemenin bilirkişi sitemini kullanmıyor çünkü bilirkişiyi seçemiyor.
“Kral çıplak“ * bunu sadece ben mi görüyorum?
Gerçek hasar tespiti ve değer kaybı hesabı için hangi eksperi atamak gerekiyor ?
Yukarıda sorunları anlatmaya çalıştım.
Çözümü ise bir cümle;
“Sigortacı sadece poliçe düzenler ve hasarı öderken , sigorta eksperi işini ve ödemesini merkezi otoriteden almalıdır.”
Sigortacılık güven işidir. Kazasız belasız iyi sürüşler dilerim.
Konuda geçen hikayeleri aşağıda üzerini tıklayarak okuyabilirsiniz.
